Vandaag is het 4 jaar geleden, dat mijn vader stierf aan de gevolgen van vasculaire dementie.
Wij haastten ons de dag ervoor, vanuit Franse Alpen naar huis, in de hoop nog op tijd te zijn. Zijn laatste nacht hebben mijn moeder en ik naast hem gewaakt, voor hem gezongen en naast hem gezwegen. Zijn ademhaling werd steeds trager tot het stopte in de vroege ochtend van 19 augustus van 2017.
Zijn sterven betekende voor hem een einde van een leven, dat de laatste 17 jaar verkleurd werd door de gevolgen van zijn ziekte.
Een jaar nadat hij gestopt was als predikant, openbaarden de eerste tekenen zich, verhuld in klachten van vermoeidheid, lusteloosheid en apathie. De huisarts dacht aan een burn-out of Alzheimer. Dat konden wij ons niet voorstellen. Toch kreeg mijn vader op zijn 64-ste de diagnose dementie.
Hij had het ongekende vermogen om zijn ziekte te aanvaarden.
Hij had het ongekende vermogen om zijn ziekte te aanvaarden en zei ook dat hij op sommige dagen het Kyrie gebed bad en op andere dagen het Gloria.
Eenmaal opgenomen in het verpleeghuis, maakte de bijbel na verloop van tijd plaats voor de Kijkbijbel, maar de boeken van Maarten Toonder bleven.
Soms was mijn vader zo opmerkzaam en scherp.
Ik ontdekte bij mijn vader in de woonkamer hoe zijn medebewoners reageerden op het poppenspel met Rifka. Hij maakte de start van Popcontact mee en zei vlak voor zijn overlijden nog tegen me: ‘dit moet je vaker doen’. Dat heb ik gedaan. Ik speel in verpleeghuizen door het hele land en ben dankbaar dat ik via poppenspel verbinding kan maken met deze kwetsbare mensen en hen momentjes van geluk kan bezorgen.
Zijn sterven gaf naast verdriet ook een gevoel van 'het is goed’. De ziekte kon niet verder de overhand krijgen. Dat gevoel heb ik 4 jaar gehouden tot gisteravond...
Ik speelde Een koffer vol Liefde. Bij de openingszin dat ik een voorstelling ging spelen over de Liefde, verzuchtte een oudere heer: ‘Nou, daar zijn we wel aan toe’. De toon was gezet en er werd veel gelachen. Vrijwilligers zeiden na afloop dat ze zo genoten hadden en òòk van het plezier van de bewoners. Sommigen hadden ze al een paar jaar nauwelijks zien lachen.
Wat had hij hier nog van genoten, als het had gekund.
Toen ik terugreed in het donker zag ik plots voor me hoe mijn vader ook gegrinnikt zou hebben om de grapjes over de invloed van het geloof op het liefdesleven in de jaren 50, om het even pinnige als kwetsbare karakter van tante Rosa. Hij had vast een duiding gegeven welk familielid hij in haar herkende. Hij zou het ook mooi gevonden hebben, dat een van zijn bijbels letterlijk een plek heeft gekregen in de voorstelling.
Tja… het was goed, dat hij niet verder heeft hoeven inleveren aan autonomie. Maar wat was het mooi geweest, als ik deze voorstelling voor mijn ouders sàmen had kunnen spelen.
